Het gebruik van airconditioners in Nederlandse huishoudens blijft populair groeit explosief en daarmee ook het energieverbruik. Volgens onderzoek van TNO zal het energieverbruik door airco’s in woningen in 2030 bijna drie keer zo hoog zijn als in 2022.

Airconditioners populairder geworden

In de afgelopen jaren zijn vaste airconditioners steeds populairder geworden onder Nederlandse huishoudens. Waar in 2021 nog circa 20% van de woningen beschikte over een airco, verwacht TNO dat dit percentage in 2030 oploopt tot meer dan 40%. Dat komt neer op ongeveer 6,3 miljoen airconditioners in woningen.

Deze groei leidt tot een flinke stijging in het stroomverbruik. TNO schat dat in 2022 airco’s gezamenlijk zo’n 1,6 PetaJoule aan elektriciteit verbruikten. In 2030 zal dit oplopen naar circa 4 PJ – goed voor 5% van het totale stroomverbruik van woningen, tegenover 2% in 2022.

Volgens TNO-onderzoeker Renee Kooger vormt deze trend een uitdaging voor de energietransitie: “We willen juist minder energie gebruiken, maar het toenemende gebruik van airco’s zorgt voor een tegengestelde beweging. Het rendement van apparaten verbetert, maar het aantal neemt nog veel harder toe.”

Behoefte aan koelere woningen

De stijgende behoefte aan koeling komt onder andere door warmere zomers en betere isolatie die warmte ook binnenshuis vasthoudt. Opvallend is dat bijna 90% van de huidige vaste airco’s in Nederland in de afgelopen vijf jaar is geïnstalleerd.

Toch is er in het huidige energiedebat veel meer aandacht voor het verduurzamen van verwarming dan voor koeling. Dat terwijl de piekbelasting van het elektriciteitsnet mogelijk toeneemt door grootschalig gebruik van airco’s, zeker in de avond en nacht als zonnepanelen geen stroom leveren.

TNO: begin met voorkomen van opwarming

Om het energiegebruik te beperken, adviseert TNO om allereerst de opwarming van woningen tegen te gaan. “Buitenzonwering en nachtventilatie zijn simpele en effectieve maatregelen om koeling – en dus stroomverbruik – te beperken,” aldus Kooger.

Daarnaast kunnen groene tuinen, slimme woningontwerpen en alternatieve koelmethoden zoals gebruik van bodemkoude bijdragen aan energiebesparing.

TNO pleit voor meer onderzoek naar het werkelijke energieverbruik van airco’s, aangezien de huidige cijfers gebaseerd zijn op maximale belasting. In de praktijk draaien veel airco’s op deellast, waardoor het daadwerkelijke verbruik mogelijk lager ligt dan nu wordt aangenomen.

Eerder berekenden onderzoekers van de Universiteit van Michigan dat airconditioners in huizen kunnen bijdragen aan het stabiel houden van het elektriciteitsnet, zonder dat bewoners inleveren op comfort. “Huishoudelijke airco’s zijn een enorme, grotendeels ongebruikte bron van netbalancering”, zegt hoofdauteur Johanna Mathieu, universitair docent elektrotechniek en informatica. “Het mooie is: ze zijn al overal aanwezig.”